سعيد صدق‌گوي ثابت در سال تحصيلي 73-1372 براي كسب درجه كارشناسي موسيقي از دانشگاه هنر با راهنمايي احمد پژمان در پايان‌نامه خود به تحليل هنري آواز ابوعطا با نگرشي به آثار موسيقيدانان بزرگ و قديم ايران پرداخته است.
به گزارش گروه تحقيق هنري ايسنا،در اين پايان‌نامه آمده است: واژه ابو در عربي به معني پدر از بن اب مي‌آيد كه بنا به قواعد صرفي زبان عربي اين واژه در حالت‌هاي مختلف تغيير شكل پيدا مي‌كند و به اصطلاح صرف مي‌شود. ابو در حالت رفعي كلمه اب است كه همان معني پدر را دارد. در قرون اوليه اسلامي از واژه ابو براي ساختن كنيه‌ها كه در واقع نمودار شخصيت فرهنگي، سياسي، مذهب و علمي اشخاص بوده است به عنوان نماد استفاده مي‌كرده‌اند و اين قبيل كنيه‌ها را در تاريخ فرهنگ دوران اسلامي ايران بسيار زياد مي‌بينيم.
اين پايان‌نامه مي‌افزايد: در خصوص ابوعطا به عنوان آوازي از خمائم شور، اظهار نظر دقيق به آساني ميسر نيست و مفهوم لغوي عطا به معني بخشش و كرم با اين آهنگ ظاهرا تناسبي ندارد. فقط مي‌توان بر اين نكته اشاره كرد كه در فهرست اسامي گوشه‌هاي رديف‌هاي ايراني نظيري دارد به نام بوسليك يا ابوسليك، كه اكنون در دستگاه نوا اجرا مي‌شود.
اين پايان‌نامه در بخشي ديگر آورده است: در نظام ادواري قديم نام ابوعطا ديده نمي‌شود، ولي حجازي يا حجاز كه موسيقيدانان بزرگ قديم از آن ياد كرده‌اند يكي از ادوار دوازده‌گانه اصلي در نظام قديم محسوب مي‌شده است كه صفي‌الدين ارسوي از آن ياد مي‌كند و آن را دور پنجاه چهارم مي‌نامد. در رديف‌هاي كنوني موسيقي سنتي ايران، چنانچه اشاره شد آواز ابوعطا يكي از متعلقات دستگاه شور به شمار مي‌رود. از ديدگاه نغمه‌پردازي گام ابوعطا با شور تفاوتي ندارد تنها اختلافش در حالت آن و تكيه با توقف مكرر روي درجه چهارم نت شاهد و درجه دوم نت است است و در نتيجه، حالتي ايجاد مي‌كند كه ابوعطا از شور متمايز مي‌كند.
با توجه به پيشينه و كاربردي كه آواز ابوعطا و متعلقات آن در مراسم مذهبي و جوامع مسلمان داشته است مي‌توان گفت: آهنگي بوده است رايج، در بين توده و داراي لطف و زيبايي ويژه‌اي مخصوصا گوشه حجاز از لطف هنري بيشتري برخوردار است و عرب‌ها آن را با اختلافي ولي ظاهرا بهتر اجرا مي‌كنند چنانكه قرائت قرآن مجيد كه معمولا در گوشه حجاز صورت مي‌گيرد تاثير قلبي زيادي دارد.
posted by Iranian @ 2:55 PM
0 Comments:
Post a Comment
<< Home